SWL กับ WLL ต่างกันยังไง ส่งผลต่อความปลอดภัยงานยกอย่างไรบ้าง

ในการทำงานเกี่ยวกับการยกเคลื่อนย้ายวัสดุ ไม่ว่าจะเป็นเครน รอก ลวดสลิง โซ่ หรืออุปกรณ์ช่วยยกต่าง ๆ ผู้ปฏิบัติงานมักจะพบคำศัพท์เฉพาะที่สำคัญอย่างยิ่ง ได้แก่ SWL (Safe Working Load) และ WLL (Working Load Limit) ทั้งสองคำนี้มีบทบาทสำคัญในการกำหนดขีดความสามารถในการรับน้ำหนักของอุปกรณ์ยก เพื่อความปลอดภัยของบุคลากรและทรัพย์สินในสถานที่ทำงาน

แม้คำว่า SWL และ WLL จะถูกใช้ในบริบทคล้ายคลึงกัน แต่ในเชิงวิชาการแล้ว มีความแตกต่างในความหมาย การใช้งาน และแนวโน้มที่นิยมใช้ในมาตรฐานสากลต่าง ๆ ซึ่งความเข้าใจผิดเพียงเล็กน้อยอาจนำไปสู่ความสูญเสียมหาศาลจากอุบัติเหตุที่สามารถป้องกันได้

SWL คืออะไร

SWL (Safe Working Load) หรือ น้ำหนักใช้งานอย่างปลอดภัย คือค่าที่ระบุว่าภายใต้เงื่อนไขการใช้งานปกติ อุปกรณ์สามารถรับน้ำหนักได้สูงสุดโดยไม่เกิดความเสียหายหรือความเสี่ยงต่อผู้ใช้งาน โดยค่านี้คำนวณมาจากความสามารถในการรับแรงสูงสุด (Breaking Load) หารด้วย ค่าปลอดภัย (Factor of Safety – FoS)

ตัวอย่างการคำนวณ:

หากสายสลิงมีค่าความสามารถรับแรงสูงสุด (Breaking Load) = 10 ตัน และใช้ค่าปลอดภัย = 5
SWL = 10 / 5 = 2 ตัน

WLL คืออะไร

WLL (Working Load Limit) หรือ ขีดจำกัดน้ำหนักใช้งาน หมายถึงค่าที่ผู้ผลิตระบุว่าเป็นน้ำหนักสูงสุดที่อุปกรณ์สามารถใช้งานได้อย่างปลอดภัยในการใช้งานปกติ ค่านี้ถูกกำหนดโดยพิจารณาจากผลการทดสอบของโรงงานและการรับรองตามมาตรฐานสากล ซึ่งถือว่าเป็นค่าที่ “แน่นอนและควรยึดถือ” มากกว่า SWL

ในมาตรฐานใหม่โดยเฉพาะของยุโรปและอเมริกา นิยมใช้ WLL แทน SWL เพราะมีการนิยามที่ชัดเจนกว่าและไม่คลุมเครือ

เปรียบเทียบความแตกต่างระหว่าง SWL กับ WLL

หัวข้อ	SWL (Safe Working Load)	WLL (Working Load Limit)
ความหมาย	น้ำหนักใช้งานอย่างปลอดภัย	ขีดจำกัดน้ำหนักที่สามารถใช้งานได้จริง
การคำนวณ	จาก Breaking Load ÷ FoS	ระบุโดยผู้ผลิตตามผลการทดสอบจริง
ความนิยมใช้ในปัจจุบัน	ลดลงตามมาตรฐานใหม่	นิยมใช้และเป็นมาตรฐานทั่วโลก
ความคลุมเครือ	มี – เพราะผู้ใช้อาจกำหนด FoS เอง	น้อย – ผู้ผลิตเป็นผู้กำหนดชัดเจน
การระบุบนอุปกรณ์	มักพบบนเครื่องจักรเก่า	เป็นคำที่พบมากในอุปกรณ์ใหม่และเอกสารมาตรฐาน

เหตุผลที่ SWL ค่อย ๆ เลิกใช้ในมาตรฐานใหม่

ความคลุมเครือในการตีความ: SWL ไม่ได้กำหนดมาตรฐานสากลที่แน่นอนของ Factor of Safety บางประเทศอาจใช้ 4, 5 หรือ 6 แล้วแต่ประเภทอุปกรณ์ ทำให้เกิดความสับสนและเสี่ยงต่อการตีความผิด
มาตรฐานอุตสาหกรรมใหม่แนะนำให้ใช้ WLL: องค์กรเช่น ASME (American Society of Mechanical Engineers)และ EN (European Standards) แนะนำให้ใช้ WLL เพราะมีความชัดเจนกว่า
WLL สื่อสารตรงไปตรงมา: ช่างเทคนิคสามารถตรวจสอบได้จากฉลากหรือเอกสารของผู้ผลิต และนำไปใช้โดยไม่ต้องคำนวณเพิ่มเติม

บทบาทของ FoS (Factor of Safety) ในการคำนวณ SWL/WLL

FoS คือ ค่าสัดส่วนความปลอดภัยที่นำมาคูณหรือหาร เพื่อให้แน่ใจว่าการใช้งานไม่เกินขีดจำกัดของวัสดุ ตัวอย่าง FoS ที่ใช้บ่อย:

ประเภทอุปกรณ์	ค่า FoS ที่นิยมใช้
ลวดสลิง	5
โซ่ยก	4
ห่วงตะขอ	5 – 6
เข็มขัดรัดของ	3

WLL = Breaking Load ÷ FoS
การรู้ค่าของ WLL ช่วยให้ผู้ใช้งานไม่จำเป็นต้องคำนวณเอง ลดความเสี่ยงจากการประมาณค่าผิด

การใช้งาน SWL และ WLL ในบริบทต่าง ๆ

1. ในอุตสาหกรรมก่อสร้าง

การยกคอนกรีต แผ่นเหล็ก หรืออุปกรณ์ขนาดใหญ่ ต้องยึดตาม WLL ของอุปกรณ์แต่ละชนิด เช่น โซ่ลิฟท์ สลิง และห่วงยึด
หากใช้ SWL ที่ผู้ใช้งานคิดเอง โดยไม่รู้จักค่า FoS จริงของผู้ผลิต อาจเกิดความผิดพลาดและอุบัติเหตุ

2. ในอุตสาหกรรมพลังงาน

บริเวณโรงไฟฟ้าหรือแท่นขุดเจาะ ต้องใช้ WLL ที่ได้รับการรับรองจากโรงงาน เนื่องจากเป็นพื้นที่ควบคุมพิเศษตามกฎหมายความปลอดภัย

3. งานขนส่งและลำเลียง

ใช้เข็มขัดรัดของหรือสลิงที่ต้องมีการระบุ WLL อย่างชัดเจน ห้ามใช้สายที่ไม่มีการระบุค่ากำลังรับน้ำหนัก

ผลกระทบของการใช้อุปกรณ์ที่ไม่ได้อิง WLL

ความเสียหายต่อทรัพย์สิน: เช่น การใช้โซ่ยกที่รับน้ำหนักไม่ได้ ทำให้ของตกจากเครน
บาดเจ็บหรือเสียชีวิต: จากอุปกรณ์ขาดหรือแตกหักขณะปฏิบัติงาน
ถูกดำเนินคดีตามกฎหมาย: หากละเมิด พ.ร.บ.ความปลอดภัยในการทำงาน หรือมาตรฐานอุตสาหกรรม

มาตรฐานที่เกี่ยวข้อง

EN 13157: กำหนดการออกแบบเครนและอุปกรณ์ยก ต้องระบุ WLL
ASME B30 Series: ชุดมาตรฐานอุปกรณ์ยกที่อ้างอิง WLL เป็นหลัก
ISO 7531 / ISO 1834: มาตรฐานสำหรับลวดสลิงและตะขอยก
มอก. (ประเทศไทย): หลายฉบับ เช่น มอก. 614-2536 สำหรับโซ่เหล็กเชื่อม

ข้อแนะนำในการเลือกใช้อุปกรณ์ยก

อ่านป้ายกำกับหรือฉลากของอุปกรณ์ทุกครั้ง
เลือกอุปกรณ์ที่มี WLL ระบุชัดเจน
หลีกเลี่ยงการใช้อุปกรณ์ที่ไม่มีข้อมูลจากผู้ผลิต
อย่าใช้ SWL ที่ไม่ได้รับการรับรองเป็นเกณฑ์
ตรวจสอบและทดสอบอุปกรณ์ก่อนใช้งานจริงเสมอ

สรุป

แม้ SWL และ WLL จะดูเหมือนใกล้เคียงกัน แต่ในมุมของความปลอดภัยแล้ว WLL คือค่าที่ควรยึดถือและใช้เป็นมาตรฐานในการเลือกใช้อุปกรณ์ยกทุกประเภท เพราะให้ความแน่นอน ชัดเจน และปลอดภัยมากกว่า ในปัจจุบันผู้เชี่ยวชาญและหน่วยงานสากลทั่วโลกต่างหันมาใช้ WLL แทน SWL อย่างเป็นทางการแล้ว

การทำความเข้าใจความแตกต่างนี้จึงไม่ใช่เพียงเรื่องของภาษาหรือศัพท์เทคนิค แต่คือพื้นฐานสำคัญของการปฏิบัติงานที่ปลอดภัยในทุกอุตสาหกรรม

หากคุณสนใจใช้บริการตรวจเครน (ปจ.1 ปจ.2) ที่ Safetymember เรามีบริการตรวจโดยวิศวกรผู้เชี่ยวชาญ และได้รับใบอนุญาตจากหน่วยงานราชการ พร้อมออกใบรายงานผล และคำแนะนำในการปรับปรุงให้ถูกต้อง ตามมาตรฐานสากล

📞 ติดต่อเราเพื่อรับคำปรึกษาฟรี

อีเมล: Sale@safetymember.net

เว็บไซต์: บริการตรวจสอบเครน

📍 ให้บริการทั่วประเทศ

เอกสารอ้างอิง

British Standards Institution. (2004). BS EN 13157: Hand-powered lifting equipment.
ASME. (2021). ASME B30.9 Slings.
ISO. (2014). ISO 7531: Wire rope slings.
Occupational Safety and Health Administration (OSHA). (2020). Standard 1910.184 – Slings.
กรมโรงงานอุตสาหกรรม. (2563). แนวทางการตรวจสอบเครนและอุปกรณ์ยกในโรงงาน.
TISI. (1993). มอก. 614-2536 โซ่เหล็กเชื่อมสำหรับการยกของ.
Crosby Group. (2020). General Catalog and Load Charts.