หน้าที่ จป.บริหาร แตกต่างกับเจ้าหน้าที่ความปลอดภัยฯ ระดับอื่นอย่างไร

ในสถานประกอบกิจการที่มีลูกจ้างตามเกณฑ์ที่กฎหมายกำหนด นายจ้างมีหน้าที่แต่งตั้งเจ้าหน้าที่ความปลอดภัยในการทำงาน (จป.) ให้เหมาะสมตามระดับชั้นงาน โดยแบ่งออกเป็น 5 ระดับ ได้แก่ จป.บริหาร, จป.วิชาชีพ, จป.เทคนิค, จป.เทคนิคขั้นสูง และจป.หัวหน้างาน ซึ่งแต่ละระดับมีบทบาทหน้าที่แตกต่างกันตามความรับผิดชอบที่ได้รับมอบหมายจากนายจ้างและตามกฎหมาย

วันนี้ผมจะพาไปเจาะลึกถึง จป.บริหาร ว่ามีหน้าที่อย่างไร และเปรียบเทียบความแตกต่างกับ จป.หัวหน้างาน และ จป.เทคนิค เพื่อให้สถานประกอบกิจการสามารถวางระบบความปลอดภัยได้อย่างถูกต้อง

จป.บริหาร คือใคร

เจ้าหน้าที่ความปลอดภัยในการทำงานระดับบริหาร (จป.บริหาร) คือ ผู้บริหารระดับสูงที่นายจ้างแต่งตั้งให้ดำเนินการในเรื่องนโยบายความปลอดภัยและการบริหารจัดการให้เป็นระบบตามที่กฎหมายกำหนด โดยเน้นไปที่การ กำหนดนโยบาย วางแผน และติดตามผล

ผู้ที่จะเป็น จป.บริหาร ต้องผ่านการอบรมหลักสูตรความปลอดภัยในการทำงานระดับบริหารตามที่กรมสวัสดิการและคุ้มครองแรงงานกำหนด ซึ่งมักกำหนดให้ผู้ดำรงตำแหน่งระดับกรรมการผู้จัดการ ผู้จัดการโรงงาน หรือผู้บริหารฝ่ายหลักต้องผ่านการอบรมนี้

จป.หัวหน้างาน คือใคร

จป.หัวหน้างานทำหน้าที่ควบคุม ดูแล และให้คำแนะนำแก่ลูกน้องในสายงานโดยตรงให้ปฏิบัติงานอย่างปลอดภัย ตรวจสอบสภาพแวดล้อมในการทำงานเบื้องต้น และสังเกตพฤติกรรมเสี่ยงที่อาจเกิดอุบัติเหตุ หากพบปัญหาต้องรีบรายงานต่อ จป.เทคนิคหรือนายจ้างทันที จป.หัวหน้างานคือ “ด่านหน้าความปลอดภัย” ที่ใกล้ชิดพนักงานมากที่สุด

จป.เทคนิค คือใคร

จป.เทคนิคทำหน้าที่ในระดับวิเคราะห์และปฏิบัติ โดยจะตรวจสอบความปลอดภัยของเครื่องจักร อุปกรณ์ วิธีการทำงาน วิเคราะห์อุบัติเหตุ และเสนอแผนการปรับปรุงหรือป้องกันไม่ให้เกิดซ้ำอีก จป.เทคนิคจึงต้องมีความรู้ทางเทคนิคในสายงานที่เกี่ยวข้อง และสามารถให้คำแนะนำเชิงลึกกับหัวหน้างานและผู้ปฏิบัติงานได้

เปรียบเทียบหน้าที่: จป.บริหาร vs จป.หัวหน้างาน vs จป.เทคนิค

หัวข้อ	จป.บริหาร	จป.หัวหน้างาน	จป.เทคนิค
วางแผน/กำหนดนโยบายความปลอดภัย	✔️	❌	❌
กำกับติดตามระบบความปลอดภัย	✔️	❌	✔️
ปฏิบัติงานตรวจสอบในพื้นที่	❌	✔️	✔️
แนะนำพนักงานในสายงาน	❌	✔️	✔️
วิเคราะห์อุบัติเหตุและความเสี่ยง	❌	❌	✔️
รายงานต่อ คปอ. หรือนายจ้าง	✔️	❌	✔️
ระดับผู้บริหาร	✔️	❌	❌
ระดับควบคุมดูแล	❌	✔️	✔️
ต้องผ่านการอบรมหลักสูตรเฉพาะ	✔️	✔️	✔️

แม้เจ้าหน้าที่ความปลอดภัยแต่ละระดับจะมีหน้าที่แตกต่างกัน แต่ทุกระดับล้วนมีเป้าหมายเดียวกัน คือการป้องกันอุบัติเหตุ ลดความเสี่ยง และสร้างวัฒนธรรมความปลอดภัยในสถานประกอบกิจการ

ระบบปฏิบัติงานของเจ้าหน้าที่ความปลอดภัยในการทำงาน

หน้าที่ของ จป.ในแต่ละระดับไม่ได้ทับซ้อนกัน แต่เป็นการเชื่อมโยงเชิงระบบ ตั้งแต่

การกำหนดนโยบาย (จป.บริหาร) → การถ่ายทอดนโยบายสู่ภาคปฏิบัติ (จป.เทคนิค) → การควบคุมพนักงานหน้างาน (จป.หัวหน้างาน)

โดยมุ่งเน้นความปลอดภัยแบบองค์รวม

ตัวอย่างการทำงานของ จป

• จป.บริหาร: สั่งการให้มีการปรับปรุงระบบการขนย้ายวัตถุหนักในโรงงาน

• จป.เทคนิค: ตรวจสอบว่าอุปกรณ์ขนย้ายเป็นไปตามมาตรฐาน และจัดทำแผนการอบรม

• จป.หัวหน้างาน: ติดตามให้พนักงานใช้เครื่องมือขนย้ายอย่างถูกวิธี และสวมอุปกรณ์ป้องกันครบถ้วน

สรุป

จป.บริหาร มีบทบาทเชิงนโยบายและกำกับระบบความปลอดภัยโดยรวมของสถานประกอบกิจการ เป็นผู้กำหนดทิศทางหลักของการดำเนินการด้านความปลอดภัย แตกต่างจาก จป.เทคนิค และ จป.หัวหน้างาน ซึ่งเน้นการดำเนินการในภาคปฏิบัติ และการควบคุมดูแลพนักงานในหน้างานตามลำดับ

การมี จป.ในแต่ละระดับตามที่กฎหมายกำหนด และการปฏิบัติหน้าที่อย่างครบถ้วน จะช่วยให้องค์กรสามารถจัดการความเสี่ยงได้อย่างมีประสิทธิภาพ และป้องกันอุบัติเหตุได้อย่างเป็นระบบ

อ้างอิง

1. กรมสวัสดิการและคุ้มครองแรงงาน. (2565). พระราชบัญญัติความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดล้อมในการทำงาน พ.ศ. 2554

2. ประกาศกระทรวงแรงงาน เรื่อง หลักเกณฑ์ วิธีการ และเงื่อนไขการแต่งตั้งเจ้าหน้าที่ความปลอดภัยในการทำงาน พ.ศ. 2564

3. คู่มือการอบรมเจ้าหน้าที่ความปลอดภัยฯ โดยสำนักงานความปลอดภัยแรงงาน กระทรวงแรงงาน